Trong nhiều thế hệ, nam giới bị ràng buộc bởi những khuôn mẫu cứng nhắc về sức mạnh và quyền lực tạo nên khái niệm "nam tính độc hại". Đây không chỉ là gánh nặng vô hình áp đặt lên đàn ông mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến cách xã hội nhìn nhận về giới tính và mối quan hệ giữa con người.

I - Nam tính độc hại là gì? 

Thuật ngữ “nam tính độc hại” (hay tính nam độc hại) dùng để chỉ những khuôn mẫu cực đoan về nam tính được xã hội áp đặt. Điều này gây tác động tiêu cực đến cả nam giới, nữ giới và cộng đồng nói chung. 

Theo một nghiên cứu đăng trên Journal of School Psychology, tính nam độc hại được hiểu là: tập hợp những đặc điểm nam tính lỗi thời về mặt xã hội. Họ đề cao sự thống trị của nam giới, hạ thấp giá trị của phụ nữ đồng thời thúc đẩy định kiến đối với người đồng tính và hành vi bạo lực vô tội vạ”.

Trong nhiều nền văn hóa, tiêu chuẩn về nam tính như sức mạnh, sự độc lập, khả năng lãnh đạo. Đặc biệt bản lĩnh tình dục hay khả năng kiểm soát cảm xúc thường được đề cao.

Dù bản thân quan niệm không sai nhưng khi đặc điểm này là tiêu chuẩn đánh giá “đàn ông đích thực” sẽ trở thành yếu tố nuôi dưỡng nam tính độc hại. Chẳng hạn, câu nói “Phải đàn ông lên!” vô tình cổ vũ sự liều lĩnh, hung hăng và bạo lực thay vì dạy nam giới thừa nhận sai lầm.

Những quan niệm vệ tính nam được truyền thừa thế hệ

Hiện nay, ngày càng nhiều chuyên gia, tổ chức và chính các nam thanh niên đang cố gắng thay đổi quan điểm. Họ khuyến khích tư duy cởi mở hơn về nam tính hiện đại.

Khi đó đàn ông không bị bó buộc trong những tiêu chuẩn cứng nhắc. Họ sẽ được đánh giá dựa trên tính cách, các mối quan hệ và sức khỏe tinh thần của họ.

II - Nguồn gốc của quan niệm "nam tính độc hại"

Từ thời tiền sử, nam giới được đánh giá cao nhờ sức mạnh thể chất, sự quyết liệt và khả năng chinh phục – những yếu tố giúp họ tồn tại trong xã hội săn bắt, chiến đấu. Qua nhiều thế kỷ, những đặc điểm này dần trở thành chuẩn mực, định hình hình ảnh “người đàn ông lý tưởng.”

Tuy nhiên, đến những năm 1980, làn sóng nữ quyền cùng sự thay đổi quan niệm xã hội khiến hình mẫu nam tính cũ dần bị xem là lỗi thời. Hành vi từng được ca ngợi nay bị đánh giá là cứng nhắc gây hại.

Điều này dẫn đến sự ra đời của phong trào nam giới thần thoại (mythopoetic men’s movement). Đây là nơi các cá nhân tìm cách quan niệm lại vai trò nam giới trong xã hội hiện đại.

Khái niệm “tính nam độc hại” không nhằm bác bỏ toàn bộ giá trị của nam giới, mà chỉ nhấn mạnh tác động tiêu cực của những chuẩn mực lỗi thời. Nam tính không độc hại nếu nó giúp cá nhân phát triển mà không tạo ra sự mất cân bằng xã hội.

Quan niệm về nam tính được nghiên cứu từ nhiều năm trước

III - Các dấu hiệu điển hình của tính nam độc hại

Cùng khám phá những biểu hiện điển hình của tính nam độc tố để nhận diện và thay đổi tích cực:

1. Sợ người đồng tính luyến ái

Nam tính độc hại coi đồng tính luyến ái là một sự sai lệch nghiêm trọng so với chuẩn mực nam tính truyền thống. Những người theo quan điểm này thường thể hiện thái độ kỳ thị, phản đối mạnh mẽ đối với nam giới đồng tính.

Ví dụ: Họ sử dụng các thuật ngữ như “gay” hay “fagot” với ý miệt thị những người đàn ông có xu hướng tính dục khác biệt.

2. Có tính kiểm soát cao

Đề cao việc đàn ông khẳng định quyền lực và sự thống trị cũng là biểu hiện của nam tính độc hại. Những người theo quan điểm tính nam độc hại tin rằng nam giới phải nắm quyền thao túng và đưa ra quyết định cuối cùng trong mọi mối quan hệ.

3. Không muốn làm công việc gia đình

Những người theo quan điểm tính nam độc hại cho rằng công việc gia đình là trách nhiệm của phụ nữ, đàn ông chỉ cần tập trung kiếm tiền. Họ truyền dạy tư tưởng đến thế hệ sau và khuyến khích tránh xa các công việc như nấu ăn, dọn dẹp hay chăm sóc trẻ.

4. Lăng nhăng

Người mang tư tưởng nam tính độc hại này tôn vinh đàn ông có nhiều bạn tình nhưng lại kỳ thị phụ nữ làm điều tương tự. Thậm chí, nó khiến một số nam giới tin rằng họ có quyền kiểm soát cơ thể phụ nữ, dẫn đến hành vi quấy rối hoặc bình phẩm khiếm nhã.

5. Thiên hướng bạo lực

Sức mạnh là biểu tượng của vẻ đẹp nam tính theo tiêu chuẩn truyền thống. Tuy nhiên, khi bị đẩy đến mức cực đoan sẽ thúc đẩy đàn ông sử dụng bạo lực để thể hiện quyền lực.

Hành vi này không chỉ phản ánh mặt tiêu cực của nam tính độc hại mà còn trở thành vấn đề nhức nhối với hệ lụy đau lòng cho xã hội.

Nam giới có thiên hướng dùng bạo lực để nói chuyện

6. Luôn che dấu cảm xúc

Những người theo quan điểm này áp đặt đàn ông phải luôn vững vàng cả về tinh thần lẫn thể chất, không được phép bộc lộ sự yếu đuối. Họ xem việc thể hiện cảm xúc như buồn bã hay khóc lóc là mềm yếu.

Nghiên cứu cho thấy nam giới ít tìm đến dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần, dù tỷ lệ tự tử của họ cao hơn nữ giới tới 1,8 lần.

IV - Tác động của tính nam độc hại

Trên thực tế, tác động của những tư tưởng này kéo theo những ảnh hiểu tiêu cực đa chiều:

1. Sức khỏe

Nam tính độc hại áp đặt những tiêu chuẩn khắt khe lên nam giới, buộc họ phải luôn mạnh mẽ, kiên cường và che giấu cảm xúc. Áp lực này theo họ từ nhỏ đến khi trưởng thành, tạo ra gánh nặng tâm lý vô hình.

Theo Hiệp hội Tâm lý Hoa Kỳ, những người bị ép buộc theo khuôn mẫu nam tính xấu dễ gặp phải trầm cảm, tự ti, rối loạn chức năng xã hội. Họ dễ lạm dụng chất kích thích và căng thẳng kéo dài, gây ảnh hưởng tiêu cực đến cả cá nhân lẫn xã hội.

Người chịu ảnh hưởng của nam tính độc hại thường ngại bày tỏ cảm xúc hoặc tìm kiếm sự hỗ trợ tâm lý. Họ có xu hướng kìm nén tổn thương để duy trì hình ảnh "mạnh mẽ" ngay cả khi cần được giúp đỡ.

Sự né tránh này khiến vấn đề tâm lý trở nên nghiêm trọng đồng thời ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe thể chất của họ về lâu dài.

Nam giới dễ phát sinh các căn bệnh liên quan đến tâm lý

2. Đời sống xã hội

Tính nam độc hại không chỉ gây tổn thương cho nam giới mà còn để lại hậu quả nặng nề cho toàn xã hội. Khi một người đàn ông theo đuổi những tiêu chuẩn nam tính một cách cực đoan.

Họ có thể góp phần làm gia tăng các vấn đề như bạo lực học đường, bạo lực gia đình, tấn công tình dục, lạm dụng chất kích thích và thậm chí là tự tử. Ngoài ra, những hành vi rủi ro như lái xe nguy hiểm hay cờ bạc cũng xuất phát từ áp lực duy trì hình ảnh "mạnh mẽ".

IV - Cách ngăn chặn nam tính độc hại

Trước khi có thể thay đổi những định kiến về nam tính, cần hiểu rõ sự khác biệt giữa quan niệm cũ và cách tiếp cận mới.

Để thay đổi nhận thức và loại bỏ những định kiến tính nam độc hại, cần có sự tham gia từ nhiều phía:

• Giáo dục gia đình: Cha mẹ cần tạo môi trường nuôi dạy con lành mạnh, khuyến khích con trai bộc lộ cảm xúc thay vì áp đặt hình mẫu “mạnh mẽ tuyệt đối”.

• Trường học và tổ chức xã hội: Tổ chức các chương trình hướng dẫn nam giới xây dựng sự tự tin, phát triển tư duy cởi mở và duy trì các mối quan hệ tôn trọng, lành mạnh.

• Truyền thông và văn hóa: Định hình lại hình ảnh nam tính trong phim ảnh, quảng cáo, báo chí theo hướng tích cực, không cổ xúy bạo lực hay áp đặt khuôn mẫu lỗi thời.

Cần tạo sự gắn kết để nam - nữ được kết nối với nhau

Trong sự vận động không ngừng của thế giới hiện đại, Oniiz tự hào đại diện cho hình mẫu "Nam Tính Mới" – sự kết hợp giữa bản lĩnh tinh thần của người Việt và những giá trị toàn cầu. 

Xuất phát từ nền tảng văn hóa Việt Nam, Oniiz tin rằng "Nam Tính Mới". Họ không chỉ thể hiện qua ngoại hình mà còn qua khả năng bộc lộ cảm xúc, chấp nhận sự yếu mềm và tôn trọng sự khác biệt.

Sự kết nối giữa tinh hoa văn hóa Việt và tiêu chuẩn quốc tế, Oniiz không chỉ là thương hiệu mà còn là biểu tượng cho nam giới toàn cầu. Mỗi người đàn ông hiện đại tự tin thể hiện bản thân, đánh thức giới hạn và trở thành phiên bản mạnh mẽ nhất của chính mình.

Xóa bỏ "nam tính độc hại" không có nghĩa là phủ nhận giá trị của sự mạnh mẽ, mà là tái định nghĩa sức mạnh theo một cách nhân văn hơn. Khi xã hội tiến bộ, nam giới cần được trao quyền để thể hiện cảm xúc chân thật và phá bỏ những ràng buộc cũ kỹ. Đó chính là bước chuyển mình để xây dựng một thế hệ đàn ông bản lĩnh, tự tin và hài hòa trong cuộc sống.